Bên cạnh việc nuôi con khỏe, làm sao để dạy con ngoan, dạy con nên người là một trong những lưu tâm hàng đầu của các bậc làm cha mẹ. Đặc biệt lứa tuổi mẫu giáo là giai đoạn quan trọng trong việc hình thành nhân cách ban đầu của trẻ. Cha mẹ cần theo sát để nhận biết những hành vi, biểu hiện bất thường hay không mong muốn của bé để có hướng xử lý kịp thời và giúp bé vượt qua thử thách của lứa tuổi và phát triển toàn diện. Vậy cha mẹ sẽ làm gì để con biết nghe lời?
Con hư, con dở, con kém cỏi… thì lỗi tại ai? Câu trả lời của hầu hết các cha mẹ thường là… TẠI CON. Tức là, nếu con gặp vấn đề nào đó hay có biểu hiện khác thường nào đó thì cha mẹ sẽ vẫn thường sẽ nghĩ ngay "không biết con mình làm sao?", "tại sao con lại hay ăn vạ?", "vì sao con đánh bạn?", "chẳng hiểu sao mà nói mãi con chẳng nghe lời".... chứ chẳng mấy cha mẹ nào nghĩ rằng "mình đã làm gì/ làm như thế nào mà con mình lại gặp phải những vấn đề như vậy nhỉ?", hầu như là ít lắm.
Bởi vì nghĩ như vậy, nên phản ứng của cha mẹ khi con gặp vấn đề là gì? Lao đi hỏi mọi người, từ chuyên gia, đến "người mình tin tưởng" rồi thấy hội thảo, talkshow nào liên quan là đăng ký, rồi thì hỏi tư vấn đọc sách gì, nghiên cứu tài liệu gì....? Không mấy người thực sự bình tĩnh để thu xếp chút thời gian suy nghĩ quỹ thời gian mà mình dành cho con cũng như chất lượng của những tương tác hay mối quan hệ cha mẹ-con cái của mình.
Như khi trẻ nhỏ không chịu nghe lời, cha mẹ thường lúng túng trong việc không biết nên xử lý những tình huống này như nào? Có phải cứ quát mắng, ra lệnh là bọn trẻ sẽ nghe lời phải không? Sự thật là cách ứng xử với trẻ con cũng khó khăn như việc sinh con vậy. Khi bé hét lên "Không" hoặc lăn lộn trên sàn nhà, đạp chân và la hét, dù điều này khiến bạn không vui chút nào, nhưng đó chỉ là phản ứng bình thường của các bé ở lứa tuổi này. Thử suy nghĩ theo hướng khác, đó là: Khi làm việc nào đó có nghĩa là bé muốn khám phá thế giới quanh mình và kiểm tra khả năng của mình, ngoài ra bé cũng đang học cách kiểm soát hành động và cảm xúc.
Bên cạnh việc nuôi con khỏe, làm sao để dạy con ngoan, dạy con nên người là một trong những lưu tâm hàng đầu của các bậc làm cha mẹ. Đặc biệt lứa tuổi mẫu giáo là giai đoạn quan trọng trong việc hình thành nhân cách ban đầu của trẻ. Cha mẹ cần theo sát để nhận biết những hành vi, biểu hiện bất thường hay không mong muốn của bé để có hướng xử lý kịp thời và giúp bé vượt qua thử thách của lứa tuổi và phát triển toàn diện. Vậy cha mẹ sẽ làm gì để con biết nghe lời?
Luôn luôn nói cho con nghe những gì bạn nhìn thấy và cảm nhận
"Có vẻ như con chưa sẵn sàng để có thể tự đi giày của mình. Đến lúc chúng ta phải đi rồi, và có vẻ khó để chọn nên mẹ sẽ giúp con chọn nhé!" Thái độ, cách đối xử của người lớn với con cũng là nguyên nhân hình thành nên sự bướng bỉnh, khó bảo ở trẻ. Chính bởi vậy, muốn thay đổi một đứa trẻ cứng đầu, bố mẹ cần cố gắng động viên và khen ngợi con khi chúng cố gắng thực hiện những việc tốt, cho dù đó là việc nhỏ nhặt. Đừng gay gắt khi con làm sai điều gì đó mà hãy từ từ phân tích cho con hiểu.
Chấp nhận việc con làm sai
Cứ để con làm sai đi, sau mỗi lần sai, con sẽ học được bài học quý giá. Đây chính là bài học thú vị khiến con phải rút kinh nghiệm rất nhanh. Trước khi con rút ra kinh nghiệm, cha mẹ chỉ nói trước chuyện gì sẽ xảy đến nhưng đó là quyết định của con thì cha mẹ không can thiệp.
Hãy tìm những phương án thay thế nhưng luôn tôn trọng cảm xúc của con
- “Con đã chọn là mình sẽ không đi giày, trong khi con cũng không thích đi chân đất. Điều đó chắc chắn sẽ làm cho con cảm thấy khó chịu đấy! Nhưng khi chúng ta đến trường, con có thể quyết định xem là con sẽ tự đi giày hay là để mẹ giúp đỡ nhé!".
- "Hmmmm…. Có vẻ như con vẫn muốn tiếp tục chơi với những viên bi này. Nhưng bây giờ chúng ta cần đi giày và ra ngoài. Con có thể mang theo những viên bi nếu con muốn. Mẹ rất muốn xem viên bi lớn nhất trong số con chơi. Hãy chỉ cho mẹ nhé! Và chúng ta sẽ cùng nhau đi giày nào!"
Bố mẹ cần phải tôn trọng sự lựa chọn của con và giải thích một cách bình tĩnh và thực tế những gì sẽ xảy ra, bọn trẻ cũng cần học cách mà chúng phải chịu trách nhiệm.
Hãy luôn giữ bình tĩnh và quan trọng là giúp con khám phá xem liệu con trẻ có thích kết quả của sự lựa chọn mà con đã thực hiện không, ảnh hưởng đến con thế nào, lần sau con có thể lựa chọn phương án khác. Việc này đòi hỏi chúng ta luôn phải giữ kiên nhẫn, hiểu biết, hài hước, sáng tạo, nếu quá mệt mỏi và chán nản với tình huống của trẻ, các bố mẹ hãy bình tĩnh rời khỏi phòng trong một vài phút và quay trở lại sau khi trẻ đã ngừng khóc. Bằng cách duy trì sự bình tĩnh, cha mẹ cũng sẽ giúp trẻ giữ bình tĩnh.
Đừng nghĩ rằng chỉ nên trò chuyện với con khi con đã gây ra chuyện gì đó thật tồi tệ. Hãy trao đổi với con trong bữa ăn hoặc trên đường đi. Thường xuyên nhắc nhở sẽ giúp con thấu hiểu giới hạn và dạy con phải tuân thủ giới hạn đó. Việc bắt đầu một thói quen mới có thể khá khó khăn, nhưng một khi đã thay đổi được thói quen đó, các con sẽ trở thành những con người biết kính trọng và nghe lời.